Kabinet: pak de niet-renderende en niet terug te betalen mkb-leningen aan. Red ondernemers door als overheid rechtstreeks de kredietnemende ondernemers te steunen, niet de banken 

Dit zou als bijkomend voordeel de banken helpen om deze “wanbetalende” leningen van de bankbalansen te verwijderen. Een dergelijke reddingsoperatie zou de kredietnemende en coronagetroffen mkb-er direct van een overmatige schuldenlast bevrijden en een oplossing voor de toekomstige doorstart bieden.

Ons parlement moet nu handelen

Onze financieringsbranche speelt een cruciale rol bij het verzachten van de gevolgen van de coronacrisis, door de economie te blijven financieren. Dat is van cruciaal belang om het economisch herstel in te blijven ondersteunen. Gezien de impact van het coronavirus op de economie wordt verwacht dat het volume niet-renderende leningen zal toenemen, al is het nog niet duidelijk wanneer en in welke omvang die toename er zal komen. Afhankelijk van de snelheid waarmee de economie zich van de coronacrisis herstelt, kan de kwaliteit van de activa van banken – en bijgevolg ook hun kredietverleningscapaciteit – verslechteren.

De Europese Commissie kondigde eind vorige jaar een actieplan aan voor de aanpak van niet-renderende leningen (NPL’s) in de nasleep van de Covid-19-pandemie. Het gaf een duidelijk signaal af dat ze van plan zijn het werken van financiers die zich bezighouden met niet-renderende leningen op te schonen. Het is een last voor zowel de kredietgever, de kredietnemer als de overheid.

Terwijl de overheid zoekt naar de beste manier om de vraag naar nieuwe leningen op te lossen ( we moeten ons immers weer de crisis uit investeren..) en ook de afhandeling van belastingschulden, overheidsleningen en staatsgarantieschulden te behandelen en het parlement de vraag behandelt hoe het mkb het beste in de toekomst kan worden beschermd, hebben we nog steeds een vraag die moet worden beantwoord:

Hoe beschermen we NU de financiële stabiliteit van de mkb-er en onze economie?

Hoe zorgen we ervoor dat de Covid-19 crisis niet ontaardt in een tragedie voor het mkb? Daar gaat het in de kern echt om. Mijn oplossing: de overheid betaalt de leningen af die ondernemers echt niet kunnen betalen!

Als u dat te simpel lijkt, denk dan nog eens met me mee. In vergelijking met het creëren van een “secundaire markt voor NPL’s” in combinatie met een redding van de (staats-)banken, zou het direct aflossen van leningen van mkb-ers door de overheid twee resultaten opleveren. 

Ten eerste:

Het zou het de leningen tegen de nominale waarde van de bankbalansen schrappen. Hierdoor worden de banken beschermd tegen het nemen van de verliezen die ze zouden lijden als ze dezelfde leningen met korting zouden verkopen via een nieuwe en bestaande gecreëerde secundaire markt. Dit zou op zijn beurt de noodzaak van herkapitalisaties zou voorkomen. 

Ten tweede:

Het zou de ondernemers helpen en voorkomen dat ze dieper in de val van overmatige schuldenlast duiken met alle ernstige gevolgen van dien.

Kwijtschelding van schulden, hoe zit dat eigenlijk? - Ouderenwegwijs.nl

Nu handelen

Het redden van het mkb moet nu gebeuren. Nu is het juiste moment. Uitzonderlijke tijden vragen om uitzonderlijke maatregelen. 

Wij moeten nu preventief optreden op een gecoördineerde wijze. De strategie van vandaag zal bijdragen tot het snelle en duurzame herstel van onze economie door banken te helpen deze leningen van hun balans af te voeren en de kredietstromen op gang te houden.

Covid-19 verwoestte al vele kleine bedrijven, families, gemeenschappen en vooral de hoop op betere tijden. Door de lockdowns van vorig jaar ( en dit jaar…..) stortte een gedeelte van de mkb- economie in. De regering dwong veel bedrijven, vooral die in de horeca, kunst en sport, om de deuren te sluiten en de werkzaamheden op te schorten. Het mkb was – alle mooie regelingen ten spijt- op zichzelf aangewezen. Ondernemers die nu opgezadeld zijn met te veel schulden zijn een groot probleem geworden voor de banken waar deze mkb-ers al voor de corona met hun bedrijf gefinancierd waren. Omdat het “stille” banenverlies en de “stille” bedrijfsfaillissementen bij het kleinbedrijf aanhouden, kunnen steeds meer mensen hun hypotheken, zakelijke leningen of beide niet betalen en dreigen failliet te gaan. Een failliete ondernemer kost de samenleving gemiddeld €110.000 aan uitkeringen!

De vooruitzichten voor veel van deze mensen zijn somber 

Onze overheid draagt zijn steentje bij om mkb-ers te helpen door middel van het beschikbaar stellen van nieuw geld aan het mkb. In Europa zal de EU Recovery and Resilience-faciliteit – wanneer voltooid- ook extra hulp kunnen bieden. Daarnaast denkt de regering na over een schuldmoratorium en de ( wellicht te korte…) opschorting van betalingen. 

Dit legt nog steeds druk op banken, maar helpt dit kredietnemers in de huidige krappe positie?

De huidige maatregelen zijn niet genoeg. Ze zullen ook niet voldoende zijn om ellende te voorkomen. Ze verbinden alleen een grotere wond. De “slechte leningen” vormen een bedreiging voor de financiële stabiliteit en zet een rem op het economisch herstel. Herstel dat volgens een recente voorspelling van het IMF op zijn best pas medio 2022 zal volgen.

Een onsje minder? 

De (sluimerende…) overmatige schuldenlast voor grote delen van het mkb ondermijnt alle inspanningen om het probleem van leningen die niet terugbetaald kunnen worden op te lossen. Beleidsmakers beginnen het inmiddels ook al te erkennen. Onze overheid moet de mkb-kredietnemers beschermen en wil dat overigens ook.

Kwijtschelding bestuursrechtelijke premie en achterstand zorgverzekering  (Bron: Schulinck) - Coomans BewindvoeringCoomans Bewindvoering

Het optuigen van nieuwe nationale fondsen voor nieuwe mkb-leningen (zoals de ENCI waarover ik in een eerder artikel schreef) is dan ook een mooie en bereidwillige geste van onze overheid, maar mist vooral de echte frisse blik op het financieren van het kleinbedrijf en op de echte brede inzet van kredietunies en andere non bancaire financiers als alternatief en overnemende partij voor de falende banken.

Deze nieuw geintroduceerde regelingen zijn goed voor toekomstige kredietnemers, maar doen niets voor ondernemers die nu in de schulden verdrinken. Ze hebben nu een reddingsboei nodig! Onze samenleving kan het zich niet veroorloven om duizenden ondernemers aan de kant van de weg te laten staan. Vooral ook omdat ze een stabiliteitsrisico vormen voor banken en de uitkeringsinstanties. 

De vaak aangekondigde wijziging van de wetgeving inzake de consumenten- en ondernemersbescherming zal de reeds onder een overmatige schuldenlast bezwijkende mkb-er nu niet helpen, maar eerder alleen degenen die straks in de toekomst zullen lenen. Uiteraard moeten we specifieke instrumenten en technieken ontwikkelen om opzettelijke wanbetalers van echte noodlijdende wanbetalers te onderscheiden, maar het moet ons niet afhouden van het onderkennen van de echte schrijnende gevallen.

Als ik verder kijk naar het traditionele retailbankieren, dan blijkt uit recent onderzoek (ook door de AFM en DNB) een verontrustende trend. Naarmate de pandemie voortduurt, zoeken de mkb-ers steeds vaker kleine leningen en factoring op. Met een kleine omvang die ze echter zelden kunnen terugbetalen aan de (vaak buitenlandse) financieringsmaatschappijen die behoorlijke woekerrentes hanteren. Deze leningen, afkomstig van marginale bedrijven op deze weliswaar nu nog kleine financieringsmarkt, vormen een uitdaging voor de al zwaar getroffen schatkist.

Kunnen we ons nog wel de tijd veroorloven? Om de fysieke en mentale gezondheidsproblemen, de sociale strijd en de economische ineenstorting van het mkb als gevolg van dergelijke leningen nog langer te laten voortduren?

Banken redden helpt niet en wordt niet gedragen door de samenleving

De les van de financiële crisis was dat reddingsoperaties voor banken moreel risico creëren en de risicobenadering van banken negatief beïnvloeden. Er is in Nederland weinig maatschappelijk draagvlak meer om banken te redden. De staatsbank ABNAmro is nog bezig met het terugbetalen van de staatssteun en de belastingbetaler wil niet nog eens indirect betalen. Dan maar direct??

Een reddingsoperatie voor bestaande leners en een sterkere bescherming voor nieuwe leners

Ondertussen blijven veel banken terughoudend met het verstrekken van nieuwe leningen vanwege de dreigende NPL-crisis. Die aanpak helpt niemand, vooral de mkb-huishoudens die geld tekort komen en worstelen om te overleven. Het voordeel van mijn voorstel is: als we deze mensen nu zouden redden, zouden banken straks geen goede reden hebben om nieuwe kredietverlening tegen te houden. Zo help je de markt weer op gang en heb je geen nieuwe mkb bank nodig waarover veel in de pers gesproken wordt. If any.

De wetgeving inzake insolventie en invordering van schulden moet hervormd worden

We moeten NU ondernemers redden om het verleden op orde te brengen en daarnaast ook strengere regels voor de bescherming van toekomstige bedrijfsleners aannemen. Een snelle verandering van de regelgeving en tegelijkertijd de oplossingen zoeken in aanvullende financieringsmogelijkheden, herstructurering van de leningen, omzetten van de lening in schuld ( dus niet kwijtschelden, maar on hold zetten..) en uiteraard geheel of gedeeltelijke afschrijving. We moeten zorgen voor een betere samenwerking, oprechtheid en verantwoordelijkheid van alle betrokken partijen. Zodat de banken (geldeisers),ondernemers (gedaagden), gemeenten, deurwaarders, advocaten en rechters het schikkingsproces “coronaproof” kunnen maken, het probleem snel op kunnen lossen en de herstart mogelijk maken.

Er zijn verschillende manieren om de situatie aan te pakken. Dat zou een mijns inziens krachtige combinatie zijn om de veelal onderschatte menselijke, sociale en economische gevolgen van de overmatige schuldenlast te bestrijden die zijn versterkt door de Coronacrisis. Er moet een centrale data repository ter ondersteuning van deze door mij voorgestelde oplossing komen (op basis van de ervaringen met de Euopean Datawarehouse als securitisatierepository) om zodoende een betere uitwisseling van informatie mogelijk te maken tussen alle betrokken partijen: de bank als kredietverkopers, de overheid als kredietopkoper (met hulp en inzicht via de ondernemersloketten van de gemeenten) en de non bancaire markt als kredietservicers om zo op doeltreffende wijze alles af te handelen.

Zie het zo:

Voor banken biedt het redden van ondernemers met een overmatige schuldenlast door de overheid hetzelfde voordeel als een herkapitalisatie als het gaat om het herstellen van hun balans; voor de ondernemers die de reddingsoperatie van de overheid ontvangen betekent dit het vermijden van de verwoestende gevolgen van de voor hen te hoge schuldenlast. Daarmee hebben ze een nieuwe kans op een leven dat hun menselijke waardigheid in stand houdt; voor de samenleving betekent dit een veel beter gebruik van ons overheidsgeld en het vermijden van de keerzijde van de vaak nutteloze reddingsoperaties voor banken, om nog maar te zwijgen van hun beperkte politieke aanvaardbaarheid.

En de rol van de kredietunies?

De overheid kan de nazorg en eventuele doorstart in de goede en sociaal-maatschappelijke handen van de kredietunies en hun coaches geven. De Kredietunie als Kredietservicer?

Waar wachten we op?