Financieren met sociaal-maatschappelijk effect

De VSK als kredietuniebelangenorganisatie: financieren met S.M.E.( Sociaal-Maatschappelijk Effect)

De wereld om ons heen verandert. Ook het financieringslandschap voor het MKB verandert door de invloed die de coronacrisis had. De verandering gaat razendsnel en structureel. We maken nu de transformatie mee van een landschap op basis van overwegend krediet via banken naar een landschap, dat gekleurd wordt door een grote diversiteit aan financieringsinstrumenten. MKB fondsen, private equity, venture capital, crowdfunding, social impact bonds en uiteraard kredietunies zijn daar voorbeelden van. Allemaal met een eigen missie, doelgroep, wettelijk (toezichts-)kader, randvoorwaarden en mate van betrokkenheid. Daarmee wordt aan de diverse financieringsbehoeften van het MKB beantwoord. Van groeifinanciering tot overlevingskrediet en alles wat daar dan ook tussen zit.

Investeren met oog voor de uiteindelijke maatschappelijke waarde is de laatste jaren explosief gegroeid. Volgens het Global Impact Investing Network (GIIN) was de markt in 2020 naar schatting al € 600 miljard waard. De bedragen die naar sociale investeringsfondsen gaan, zijn de afgelopen jaren sterk gestegen naar meer dan een miljard euro in 2022.

Natuurlijk staat bij kredietverstrekking het bedrijf centraal, waarbij het krediet wordt ingezet voor groei van marktaandeel, omzet en rendement. In dat geval kan gesproken worden over elementaire ondernemingsfinanciering. In toenemende mate wordt ondernemingskrediet ook ingezet om een breed scala aan maatschappelijke effecten te genereren, zoals duurzaamheid en uitstroom uit sociale zekerheid (voor starters vanuit een uitkering). Er kan dan gesproken worden over een bedrijfsfinanciering met een sociaal-maatschappelijk effect.

De V.S.K heeft met haar leden uitgebreide ervaring met het verstrekken van kredieten met sociaal-maatschappelijke effecten bij honderden mkb-ers. Na de introductie van de Wet Toezicht Kredietunies werden al vele ondernemers geholpen in het uitbouwen van hun ondernemerschap. Bij het toekennen van de leningen wordt door een kredietunie altijd gestreefd naar duurzaam financiële zelfstandigheid bij de ondernemer gecombineerd met een stuk actieve coaching door een ervaren coach om zoveel mogelijk ondernemerskansen te benutten. Naast financiële waarde kan een financiering ook maatschappelijke waarde opleveren. Deze twee hoeven elkaar niet te bijten. Sterker nog, bedrijven die sociaal ondernemen presteren dikwijls beter. Sociaal investeren of impact investeren is dan ook booming.

De VSK en haar leden weten wat “Financieren met sociaal-maatschappelijk effect” is. Ze weten dit op basis van de ervaringen die ze dagelijks opdoen. Er bestaat in Nederland weliswaar een goed werkende privaat/publieke samenwerking (naast de sociale ondernemingsregelingen, die volledig door de overheid worden gedragen, zoals de BMKB regelingen en de Bbz), maar voor het innovatief vormgeven van het sociaal-maatschappelijk effect kan er nog veel meer gebruik worden gemaakt van kredietunies en hun specifieke regionale en sectorale kennis. Daarnaast verdienen de kredietunies en hun vrijwilligers de laatste tijd meer ondersteuning in het aantrekken en uitzetten van (overheids-) gelden. Geld steken in sociale of duurzame projecten hoeft dus geen laag rendement te betekenen. Integendeel, het is een win-winsituatie. Sociale investeringen hebben een goed financieel rendement, maar bereiken tegelijkertijd een sociale impact.

Wat is een Kredietunie?

Een kredietunie is een coöperatie tussen MKB-ondernemers die via een gemeenschappelijke kas en door een gemeenschappelijke verbinding (bond) geldmiddelen ter beschikking stellen aan andere MKB-ondernemers die geld lenen uit deze kas. De kredietgevende leden fungeren als klankbord voor ervaren of beginnende collega-ondernemers, de kredietnemers. Zij zetten zich in voor het succes van de ondernemer en vergroten daarmee de kans op het welslagen van de zelfredzaamheid van het mkb. Een kredietunie wordt gedragen door de onderlinge solidariteit tussen kredietgevers en kredietnemers en die solidariteit vormt daarbij de succesfactor. Wie via een kredietunie sociaal investeert, kijkt naast de financiële ook naar de maatschappelijke opbrengsten. Denk bijvoorbeeld aan milieuvriendelijke projecten of sociale ondernemingen die eerlijke arbeidsomstandigheden creëren. Anders dan bij liefdadigheid, staat er bij sociaal investeren wel een financiële opbrengst tegenover.

Sociaal-Maatschappelijk Effect

Het primaire doel van een SME- lening is om via de kredietunies ook andere investeerders, banken, overheden en sociaal ondernemers te verbinden aan een maatschappelijke doelstelling. Dat kan ook zelfs het voorkomen van de uitstroom van relatief kansarme uitkeringsgerechtigden betreffen. Op basis van een onderliggend prestatiecontract, worden kostenbesparingen voor de publieke sector gerealiseerd die (gedeeltelijk) in een later stadium worden uitbetaald aan de betrokken partijen.

De VSK start in de tweede helft van 2023 met pilots om SME-arrangementen van kredietunies in te zetten voor de financiering van ondernemingen, gericht op duurzaam financiële zelfstandigheid van de ondernemer (onder meer via coaching) en het beperken van publieke schadelast (meestal besparing op publieke uitkeringslasten). Daarbij zal de VSK optreden als verbindende partij om het financieringsarrangement tot stand te brengen en daarbij wordt ook de deskundigheid van kredietunies ingezet om de levensvatbaarheid van de onderneming te kunnen bepalen alsmede de bepaling van de verwachte maatschappelijke schadelastbeperking.

De VSK zal hiertoe een aantal kredietunies selecteren die passen in deze missie

Populair

Sociaal verantwoorde projecten zijn de laatste tijd razend populair. Maatschappelijke impact is dan ook de belangrijkste reden voor mensen om te investeren in kredietunies.

Bij de meest populaire vormen van investeren via kredietunies vindt tot 60 procent van de kredietgevende leden (de investeerders) de maatschappelijke impact leidend. Dat is niet zo gek, als je bedenkt dat investeren via een kredietunie bij uitstek draait om emotie en authenticiteit. Een project van een toegewijde ondernemer met een goed verhaal heeft een hoge gunfactor bij andere ondernemers. Daarmee spreek je het “kredietuniepubliek” aan en beweeg je hen om te investeren. Daarnaast is investeren via een kredietunie een uitgelezen manier om mensen te betrekken bij hun investering en hen op de hoogte te houden van de vordering van een project middels de ledenbijeenkomsten.

Zo maak je de maatschappelijke impact waar sociale investeerders naar op zoek zijn tastbaar via een kredietunie.

Kredietunie versus fondsbeleggen

Als u wilt dat uw investering een positief effect op de wereld heeft, dan heeft u een aantal opties. In de eerste plaats kunt u natuurlijk beleggen bij de bank of een speciaal duurzaam beleggingsfonds. Het nadeel is dat u hier weinig controle hebt over waar uw geld precies terechtkomt.

Zo is het niet uitzonderlijk dat er alsnog investeringen naar bedrijven gaan in wapen-, farmaceutische-, tabaks- of fossiele industrie waar u zelf wellicht nooit in zou investeren. Bovendien houdt een duurzaam fonds er misschien andere eisen op na dan u. Of u valt ten prooi aan greenwashing: bedrijven en fondsen die zich duurzaam voordoen in hun marketing, maar het milieu feitelijk niet verder helpen. Bij beleggen via een kredietunie zit u zelf aan de knoppen en heeft u meer controle over waar u het geld aan uitleent.

Sociale bedrijven presteren vaak beter

Nu zou u misschien denken dat de opbrengst van sociaal investeren via kredietunies te wensen overlaat, maar niets is minder waar. Onderzoeken wijzen uit dat bedrijven die oog hebben voor milieu en maatschappij juist beter presteren. Volgens recente studies hebben deze bedrijven betere operationele resultaten en lagere kapitaalkosten, lopen zij minder risico en doen ze het beter op de aandelenmarkt. Ook de Deutsche bank concludeert in een overzicht van ruim tweeduizend studies dat sociaal bewuste bedrijven bovengemiddeld presteren.

Duurzaamheid en maatschappelijke betrokkenheid gaat immers hand in hand met innovatie. Het gaat om vernieuwende bedrijven die met toekomstbestendige oplossingen komen. Deze ondernemers zien in dat niet alleen hun eindproduct wordt beoordeeld door de klant, maar ook het hele proces van productie tot aan recycling. Voor veel bedrijven en aandeelhouders is maatschappelijk verantwoord ondernemen dan ook een vereiste voor hun continuïteit. Financiële instellingen en aandeelhouders sturen hier nu al op aan. Duurzame en sociale bedrijven lopen dan ook minder risico op dit gebied.

Er zijn verschillende manieren om te kiezen waar u via een kredietunie in wilt investeren.

Wilt u zelf op onderzoek uit om te zien welke kredietunie bij u past? Of bent u een ondernemer die een sociaal-maatschappelijke financieringspartner zoekt?

Wij helpen u graag! 

Henk Folkers