Als onze economie er niet in slaagt om over de hele linie innovatiever te worden, bestaat het risico van ernstige gevolgen. 

Degenen die minder innovatief zijn, zijn minder competitief en minder veerkrachtig bij crises. Verlies van welvaart is het gevolg.

Steeds meer mkb-ers trekken zich terug uit actieve innovatieactiviteiten. Alleen al in de afgelopen 3 jaar is het aandeel bedrijven dat niet actief op zoek is naar innovaties gestegen tot bijna 40 procent. Dit kan ernstige gevolgen hebben voor het vermogen van Nederland om te concurreren en zichzelf te transformeren.

Het aandeel innovatieve bedrijven in Nederland daalt snel. Tegenwoordig kan slechts een vijfde van de Nederlandse bedrijven als bijzonder innovatief worden omschreven. In 2019 was dit nog voor een vierde van de bedrijven het geval. Deze ontwikkeling brengt de welvaart en de rol van Nederland in de duurzaamheidstransformatie in gevaar. 

Ook op macro-economisch niveau kan een afname van de innovatie-activiteit worden waargenomen. De innovatieve output van het gehele mkb-bedrijfslandschap lag vorige jaar al 15 procent onder het niveau van 2019. Deze ontwikkeling zal ernstige gevolgen hebben voor de positie van Nederlandse bedrijven op de wereldmarkten.

Ook blijkt uit onderzoek dat bedrijven competitiever zijn en beter bestand tegen crises naarmate hun innovatieve profiel sterker is. Innovatieve bedrijven leveren ook een meer dynamische bijdrage aan de ontwikkeling van de werkgelegenheid. Onze welvaart wordt enorm bedreigd als steeds minder bedrijven zichzelf zien als technologische pioniers of zien zichzelf niet langer aan innovaties wagen (ook vanwege de financierbaarheid daarvan).

Corona verergert de onbalans

Ruim een ​​kwart van alle bedrijven heeft tijdens de coronapandemie geplande innovatieactiviteiten uitgesteld of geannuleerd. Ook dat merkten we bij onze kredietunies. De coronapandemie heeft niet-innovatieve bedrijven nog risicomijdender en minder innovatief gemaakt. Uit onderzoek blijkt ook dat economisch succes en werkgelegenheidsdynamiek nauw samenhangen met het innovatieprofiel van de bedrijven. Het nettorendement op de omzet in de meest innovatieve branches ligt 30 procent boven het gemiddelde van alle bedrijven. 

Innovatieve bedrijven zijn bijzonder sterke aanjagers van duurzaamheidstransformatie

De bedrijven in de meest innovatieve milieus doen ook aanzienlijk meer aan de duurzaamheidstransformatie. Ongeveer 80 procent van alle ‘technologieleiders’ en ‘disruptieve innovators’ implementeert proces- en productinnovaties met als doel meer duurzaamheid. Dit is een duidelijke indicatie dat de innovatieve bedrijven meer inspanningen leveren om alomvattende oplossingen te vinden dan andere bedrijven en zich bewust zijn van hoeveel de duurzaamheidstransformatie vergt.

De effecten worden onderschat

Innovatiecycli worden steeds korter. Om een ​​innovatie te ontwikkelen en op de markt te brengen moet er steeds meer kapitaal geïnvesteerd worden. En daar schieten de banken nog wel eens te kort. In veel gevallen ontbreken bovendien de benodigde specialisten en coaches. Ik noem hier dan ook enkele van de redenen waarom veel kleine en middelgrote bedrijven zich terugtrekken uit innovatieactiviteiten en er niet eens een financiering voor aanvragen.

Maar zelfs de grote uitdaging van duurzaamheidstransformatie kan niet slagen zonder een groot aantal innovatieve bedrijven. We hebben momenteel veel technologische oplossingen nodig op het gebied van klimaatneutraliteit.

Maar onze politici dringen al aan op de volgende stap: een hulpbronnenbesparende circulaire economie. Er wordt momenteel gewerkt aan een strategie voor de circulaire economie. Nederlandse bedrijven hebben nog steeds de kans om wereldwijd voorop te lopen en technologische normen te stellen voor circulaire oplossingen. Maar om dit te doen, moeten ze nu hun innovatieprofiel versterken.

De sleutel tot dit innovatief succes is vooral netwerken met leveranciers, klanten, start-ups, (lokale) overheid en vooral met de wetenschap. Bedrijven en universiteiten moeten meer samenwerken.

De overheid is daarbij de aangewezen facilitator. Met een EZK als aanjager voor staatsgesteunde financieringsmogelijkheden.

En kredietunies om het mkb te helpen!